Tác giả: Peter Swanson. Dịch giả: Fatass Racoon
Thể loại: Trinh thám hiện đại, tâm lý
Tôi thấy nhiều bài review cuốn “8 vụ án hoàn hảo” xuất hiện đã lâu trên hội trinh thám, nhưng vì nó được ca ngợi nhiều quá nên tôi chần chừ chưa muốn đọc vội dù đã được tặng sách cách đây gần 70 ngày. Đến thời điểm cho là thích hợp, tôi mới lấy sách ra và đọc xong trong vòng 2 ngày. Câu chuyện thật sự rất cuốn hút, tuy nhiên nó chưa đạt đỉnh của chóp đối với tôi. Nếu so sánh, tôi sẽ so “8 vụ án hoàn hảo” với “Kẻ đoạt hồn” và “Bệnh nhân câm lặng”, trong đó đoạt hồn xếp thứ nhất, câm lặng xếp thứ hai và 8 vụ án xếp thứ ba.
Malcolm Kershaw là chủ tiệm sách cũ Old Devils chuyên dòng sách trinh thám, vợ anh đã qua đời trong một tai nạn xe cộ ban đêm, nguyên nhân dường như là say ma túy. Vì yêu thích sách trinh thám từ thuở sinh viên, khi bắt đầu làm việc trong những tiệm sách cũ với tư cách nhân viên, Malcolm đã viết danh sách “8 vụ án hoàn hảo”, liệt kê những vụ giết người mà anh cho là hoàn mỹ trong những cuốn trinh thám ưa thích của anh. Ngày nọ, cô đặc vụ Gwen Mulvey từ FBI đến gặp Malcolm để đề nghị anh hợp tác trong việc điều tra những vụ án mạng dường như có liên quan đến danh sách “8 vụ án hoàn hảo”. Anh rất sẵn lòng hợp tác, cùng với Gwen đọc lại những quyển truyện trinh thám mà anh đã lấy ý tưởng viết nên danh sách, cùng với Gwen đi đến hiện trường tội ác để tìm manh mối… Thế nhưng, trong quá trình này, Malcolm có một điều băn khoăn và một điều che giấu: anh băn khoăn vì trông Gwen có vẻ quen quen, và anh che giấu chuyện mình từng giết người.
Dường như là có mối duyên kỳ lạ nào đó, từ khi làm bạn với một chủ tiệm sách cũ, tôi đọc cuốn nào cũng đề cập đến sách cũ, đầu tiên là “Tiệm sách cũ Biblia”, sau đó là “Mùa hè của quỷ thai” nói về tình bạn giữa chủ tiệm sách cũ và nhà văn, tiếp đến là “8 vụ án hoàn hảo” có nhân vật chính là chủ tiệm sách cũ chuyên dòng sách trinh thám. Chính vì sự trùng hợp giữa đời thật (của mình) và tiểu thuyết (mình đọc), tôi rất phấn khởi với cốt truyện của “8 vụ án hoàn hảo”. May mà nội dung cũng khá hay, nên tôi ưa thích quyển sách này không chỉ vì cảm tính mà còn vì lý trí. Tiệm sách cũ chuyên trinh thám mà còn tên là Old Devils (Ác ma năm xưa), ngay tên tiệm đã rất kích thích rồi.
Lý do tiếp theo khiến tôi đọc ngấu nghiến “8 vụ án hoàn hảo” trong thời gian ngắn là vì tôi biết gần hết 8 vụ án trong bản danh sách của Malcolm, nhớ không lầm thì chỉ có hai cuốn tôi không biết. “Biết” chứ không phải “đã đọc”, vì hầu hết thuộc thể loại trinh thám cổ điển mang màu sắc u ám, nhân vật đen tối bi lụy, không thuộc sở thích sách của tôi. Dĩ nhiên tôi không đồng ý rằng 8 vụ án của anh chàng Malcolm đề ra là hoàn hảo, nhất là cuốn “Người lạ trên tàu” (Patricia Highsmith), nhưng trong lúc đọc, cứ mười mấy trang thì lại bắt gặp một tựa sách trinh thám mình biết, cảm giác đó thú vị lắm. Tôi còn nhầm lẫn cuốn “Chết trong làn nước” (The Drowner – John D. McDonald) với cuốn “Vào trong dòng nước” (Into the water – Paula Hawkins). Trong truyện này cũng có đề cập đến “10 người da đen nhỏ” và lý do được đổi tựa thành “Và rồi chẳng còn ai” của nữ hoàng Agatha Christie.
Trong nhiều cuốn trinh thám hiện đại tôi đọc mấy năm nay, tôi để ý thấy các tác giả thường mô tả nhân vật có những thư phòng rất lớn, có thói quen đọc nhiều sách, hoặc có tình yêu thắm thiết đối với sách, đối với việc đọc. Không biết có phải vì các tác giả hiện đại đọc nhiều (đọc nhiều nên mới viết hay), hay là các tác giả ấy muốn lan truyền tình yêu sách cho mọi người, nên thường đề cập đến sách trong các tác phẩm của mình. Dù là lý do nào đi nữa, là một người say mê việc đọc – viết, tôi rất tâm đắc và hào hứng khi tìm thấy những cuốn truyện nhấn mạnh vào chủ đề đọc – viết. Sau khi đọc “Bóng hình của gió”, tôi được gợi ý tưởng làm việc trong tiệm sách cũ, giờ sau khi đọc “8 vụ án hoàn hảo”, tôi mơ hồ manh nha nghĩ liệu mình có thể điều hành một tiệm sách chuyên trinh thám như Malcolm Kershaw của tiệm Old Devils không. Nếu có, có lẽ tôi sẽ thực hiện việc này vào nửa sau cuộc đời mình.
“Những từ ngữ quen thuộc tới ám ảnh. Đọc sách là du hành thời gian, những độc giả đích thực đều biết điều đó, nhưng sách không chỉ đem bạn về với thời điểm nó được viết ra đâu, nó có thể đưa bạn về với những phiên bản khác của chính mình”.
“Tôi đọc xong quyển sách trong đêm đó và đọc nốt vào sáng hôm sau. Hoàn cảnh hiện tại không dễ tập trung nhưng có những đoạn trong truyện khá thú vị làm tôi bị cuốn theo. Như mọi lần, tôi nhớ lại về lần cuối cùng mình đọc nó, về tuổi trẻ của mình, về những phản ứng rất khác khi vẫn đọc cùng những câu chữ ấy”.
Những ai ưa thích các truyện trinh thám trong đó nhân vật có vấn đề về tâm lý (xét kỹ thì ai chẳng có vấn đề về tâm lý?) chắc cũng sẽ thích “8 vụ án hoàn hảo”. Anh chàng Malcom Kershaw có rất nhiều ưu tư, dằn vặt, trăn trở về quá khứ, hiện tại và tương lai, dù nhìn bề ngoài thì anh ta là một chủ tiệm sách cũ có học thức, hiện đang độc thân, tính tình dễ chịu, có vẻ có thể tiếp cận. Truyện được viết dưới lời kể ngôi thứ nhất của nhân vật chính, do đó độc giả dễ dàng theo đuổi dòng suy tưởng và hồi tưởng của Malcolm. Cá nhân tôi hài lòng với lối viết của tác giả Peter Swanson trong truyện này, vừa đủ đánh đố nhưng không khó hiểu, đủ khơi gợi tò mò để các mọt trinh thám lâu năm hăm hở vừa đọc vừa đoán.
Tôi cũng hài lòng với lối dịch thuật trong “8 vụ án hoàn hảo”, dù có bắt gặp vài lỗi nhỏ xíu (nhỏ nên bỏ qua luôn). Khi giở trang cuối xem tên người thiết kế bìa, tôi ngạc nhiên thấy dịch giả cũng chính là người thiết kế bìa, ngưỡng mộ trước sự đa tài này nên tôi tò mò dịch thử tên dịch giả, và rốt cuộc nó lại thành “Gấu mèo mông to” (Fat ass Racoon), mong dịch giả không tức giận với sự hàm hồ của tôi. Sau khi đọc xong, tôi đã hiểu vì sao “8 vụ án hoàn hảo” nhận được nhiều lời ca ngợi. Dù là mọt sách vừa bắt đầu bước lên con đường trinh thám, hay là mọt trinh thám lâu năm thì đều sẽ tìm được cái hay, điểm ưng ý trong tác phẩm này. Có ý kiến cho rằng đọc “8 vụ án hoàn hảo” sẽ bị spoil hung thủ và cách thức gây án trong 8 vụ án được đề cập, nhưng vì tôi đã đọc / hoặc không có ý định đọc 8 cuốn trong danh sách đó, nên chẳng ngại bị spoil hahaha.
(Sea, 19-7-22)