1/ Khái niệm truyện cười
Khái niệm truyện cười là những truyện kể về những hiện tượng đáng cười trong cuộc sống, trong hành vi của người đời, nhằm gây ra tiếng cười. Có thể là tiếng cười mỉm,nhưng thường là cười giòn giã. Có thể là cười một cách vui vẻ, nhẹ nhàng nhưng thường là cười mà phẫn nộ, mà khinh ghét.
Truyện cười chia thành hai loại chính:
Truyện cười kết chuỗi: là những mẫu giai thoại hài hước xoay quanh một nhân vật có thực được coi là có thực (Trạng ). Nói về Trạng Quỳnh – một con người nổi tiếng trong nhân dân, không ai là không nghe nhắc đến, có viết”…Từ ngày cụ Quỳnh mất đến nay, người ta vẫn nghe nhắc đến con người ấy, đến Trạng Quỳnh và kể chuyện Trạng Quỳnh, đâu phải là điều ngẫu nhiên…
Nhưng đó là truyện. Còn con người, phải có một con người có thật, phải từ một con người có thật và ta đã tìm được con người đó. Đọc sách, đọc những bài phú và gia phả, tôi đủ tin, rất tin…”-(Phạm Văn Đồng)
Tại xã Hoằng Lộc( Thanh Hóa) hiện lên vẫn còn di tích lịch sử quốc gia về dòng họ Trạng Quỳnh, trên bàn thờ còn đề đôi câu đối bằng chữ Hán:
Lê đại kỳ tài, giai các thế truyền, Danh phú đặc tuyển
Thang Châu ngạo cốt, cống sinh dân mộ, Trạng Nguyên vinh xưng
Dịch nghĩa:
Đời Lê bậc kỳ tài, sáng tác đẹp truyền đời được đặc biệt tuyển trong sách “Danh phú”
Đất Thang Châu( Thanh Hóa) người ngang tàng khí cốt, đỗ hương cống được dân mến chuộng tôn gọi Trạng Nguyên.
– (Nhà nghiên cứu văn học lão thành Tảo Trang Vũ Tuấn Sán đề tặng)
– Vào giữa thế kỉ XVIII đến cuối thế kỉ XIX, khi chế độ phong kiến đang trên bước đường suy tàn và bắt đầu bộc lộ bản chất xấu xa, tàn nhẫn, đúng lúc đó Trạng Quỳnh xuất hiện đánh cho tơi bời từ trên xuống dưới, từ Vua- Chúa, quan lại cho đến những tên lính tham lam, cậy thế vơ vét tiền bạc của nhân dân và đánh vào tận những tường thành của chế độ phong kiến lỗi thời, vào thần thánh, …không một chút nể nang.
Truyện cười không kết chuỗi :là truyện cười có kết cấu hoàn chỉnh tồn tại độc lập mang tính phiếm chỉ( chỉ chung, không có tính xác định cụ thể về thời gian, không gian, địa điểm, nhân vật ).
Truyện cười không kết chuỗi chia thành nhiều tiểu loại khác nhau:
+ Truyện khôi hài( hài hước) là truyện có tiếng cười nhằm mục đích mua vui là chủ yếu, không hoặc ít có tính chất phê phán đả kích. Chẳng hạn như: truyện Tay ải tay ai, Ba anh mê ngủ, …
Truyện Ba anh mê ngủ kể rằng ba anh uống rượu say cũng ngủ một giường. Giáp ngứa đùi nhưng lại cứ nhè đùi Ất mà gãi. Gãi mãi không thấy khỏi ngứa, lại càng gãi mạnh đến nỗi đùi Ất bị chảy máu lênh láng. Ất thức dậy thấy ướt đùi lại ngỡ Bính đái dầm, đánh thức Bính dậy. Bính dậy đi đái, nghe thấy tiếng lọc rượu ở hàng xóm, tưởng mình đái chưa hết, cứ đứng mãi. Bỗng có lính đi tuần thấy Bính đứng đầu nhà, ngò đâu là thằng kẻ trộm, kêu lên: “Có trộm! ”.
Bính giật mình, chui qua giậu vào nhà hàng xóm, bị lính vụt vào lưng mấy gậy. Người hàng xóm thấy động, chạy ra. Bính vội xua tay bảo:”Suỵt! Im…, ngoài ấy có người vừa phải đòn!” Ba anh chàng này đã mất hết cảm giác đúng đắn về hiện thực, mà họ cứ tưởng mình tỉnh táo lắm. Mâu thuẫn này là cơ sở của sư hài hước. Tiếng cười bật ra, để “tố cáo” mâu thuẫn ấy; Ngoài ra, nó không tố cáo một cái gì lạc hậu, xấu xa, phản động. Truyện cười này đặt ra để mua vui, giải trí gọi là truyện khôi hài.
+ Truyện trào phúng (hay châm biếm) chứa đựng tiếng cười có nội dung phê phán, đả kích mạnh mẽ như: Lạy cụ đề ạ, truyện Phú hộ ngã sông, truyện Nam mô boong, …
Chẳng hạn như truyện Thà bị rang khô, tên keo kiệt trong truyện chỉ vì tham lam đồng tiền của một đứa bé đánh rơi, vì muốn đoạt được, nhất định lấy cho được đồng tiền ấy. Hắn “vội vàng nhét đồng tiền vào mồm” rồi “hắn vội nuốt đồng tiền” khi đứa bé đòi nhưng lại mắc ngay ở cuống họng.
Thật là tội nghiệp cho hắn, chỉ vì một đồng tiền mà phải bán rẻ lòng tự trọng, danh dự, nhân phẩm của mình. Để phải trả giá cho lòng tham ấy bằng cả tính mạng của mình và ngàn đời sau còn kể mãi về cái chết của tên keo kiệt này. Tiếng xấu còn dơ ngàn năm sau, con cháu của lão biết giấu mặt đi đâu. Mà không chỉ dừng lại ở đó, gần chết hắn gọi các con lại hỏi: cha chết thì chôn thế nào. Ta cứ tưởng hắn quan tâm đến mồ yên mả đẹp là chuyện thường tình của người sắp đi xa, hợp với lẽ tự nhiên.
Không ngờ hắn lại lắc đầu ngầy ngậy khi đứa con lớn nói sẽ mua cho cỡ quan tài lớn, mời hòa thượng và đạo sĩ cầu kinh. Còn đứa con út hiểu lòng cha, hắn nói: “Sau khi cha chết chúng con phải học theo cha, con sẽ bỏ cha vào chảo luộc, rồi xẻo thịt giả làm thịt la đem bán”, hắn nghe xong vui mừng khôn xiết. Vẫn chưa xong, vừa nhắm mắt hắn nói:”
Lúc xẻo thịt nhất định phải chú ý lấy một đồng tiền mắc trong cuống họng của cha nhé”, hắn mới chịu nhắm mắt chết hẳn. Đến lúc sắp hồn lìa khỏi xác, lúc con người thoát mọi tính toán, mọi mưu toan của cuộc sống để về với cõi yên tĩnh, vĩnh hằng, người ta muốn trăng trối những lời tốt đẹp cho con cháu,quý trọng giây phút thiêng liêng ấy thì hắn lại chỉ chăm chăm một việc nhớ nhắc đến một đồng tiền trong cổ họng.
Đặc biệt là sau khi chết, nghe Diêm Vương quyết định trừng phạt tội tham lam quá đáng của hắn bằng cách bỏ vào vạc dầu thì hắn vội quỳ xuống nói: “ Thưa Diêm Vương, xin ngài hãy giữ lại chỗ dầu, gửi về cho nhà tôi, tôi nguyện được rang khô trong chảo!”. Tiếng cười chua chát, cay đắng tận cổ họng bởi một thói tham lam, keo kiệt tới tột cùng của lão. Thật hết chỗ nói. Qua đó, truyện châm biếm, đả kích mạnh mẽ vào những thói hư tật xấu của con người.
+ Truyện tiếu lâm (theo nghĩa hẹp) là những truyện cười dân gian mang yếu tố tục, có tác dụng gây cười mạnh mẽ. Ví dụ như truyện Đỡ đẻ giỏi nhất đời, Đầy tớ, Trời sinh ra thế, Thơm rồi lại thối,…
Khái niệm truyện cười là truyện kể để cười, tức là để gây ra cái cười. Vì thế, muốn hiểu được cặn kẽ nó phải làm rõ hai khái niệm: cái đáng cười và cái cười.
+ Cái đáng cười là cái gây ra cái cười. Đó là những hiện tượng mang một loại mâu thuẫn đặc biệt: hình thức bên ngoài có vẻ hợp lẽ tự nhiên nhưng thực chất bên trong lại trái tự nhiên; hình thức bên ngoài có vẻ phù hợp với nội dung bên trong, nhưng lại để lộ ra sự không phù hợp. Tom lại ở đó có một cái gì đó ngược đời.
+ Cái cười là hành động cười, do cái đáng cười và do trí óc ta phát hiện cái đáng cười. Như vậy tất nhiên, phải có cái đáng cười thì mới có cái cười. Nhưng có cái đáng cười mà trí óc ta không phát hiện ra nó, tức cái ngược đời không phát hiện ra ở hiện tượng thì cũng không có cái cười.
Sau khi tìm hiểu về khái niệm truyện cười, tiếp đến ta cần biết được truyện cười có những đặc điểm nào nổi bật.
2/ Một số đặc điểm về truyện cười dân gian Việt Nam
Truyện cười là thể loại truyện kể ngắn gọn bậc nhất. Dài cũng chỉ đến 15 – 20 câu. Ngắn thì 5 – 7 câu. Trung bình khoảng trên dưới 10 câu. Tuy ngắn thế, nhưng cũng là “ cả một câu chuyện” có mở đầu, có diễn biến, có kết thúc. Và cũng có nhân vật, lại phần lớn là nhân vật”có nét”, khó quên. Toàn bộ các yếu tố của thi pháp truyện cười, như kết cấu, nhân vật, ngôn ngữ kể chuyện đều phục vụ mục đích gây cười.
Hiện tại, chúng tôi đang cung cấp dịch vụ :
+ Nhận làm luận văn thạc sĩ
+ Dịch vụ chạy spss
chuyên nghiệp nhất thị trường. Nếu bạn không có thời gian hoàn thành bài luận, hãy liên hệ ngay cho chúng tôi nhé!
Nguồn : https://luanvan1080.com/khai-niem-truyen-cuoi.html