Tại sao mọi người luôn trả lời “Ổn”?
Trong những cuộc trò chuyện, ta thường nghe câu hỏi quen thuộc: “Dạo này bạn có ổn không?”. Cũng giống như tôi, tôi nhận thấy câu trả lời chung chung của mọi người luôn là “Ổn”. Nhưng liệu mọi thứ thực sự có ổn không? Với bản thân tôi, câu trả lời thường không phải là “ổn”. Có lẽ do tôi chưa đủ lòng tin để nói ra những khó khăn trong cuộc sống của mình. Hoặc tôi tự nghĩ, người ta cũng không thể giúp được gì nếu tôi nói ra. Hoặc đơn giản là tôi không muốn gây thêm phiền toái cho những người xung quanh. Nếu tìm hiểu sâu hơn, chắc chắn sẽ có nhiều lý do khiến câu trả lời “mọi thứ ổn” trở thành một câu nói giả dối của nhiều người.
Chiến dịch “Không Sao Đâu”
Một chiến dịch thương hiệu của tập đoàn bảo hiểm Prudential mang tên “Không Sao Đâu” đã được ra mắt. Với thông điệp kêu gọi sự lắng nghe thực sự, chiến dịch này nhằm tạo điều kiện cho mọi người cảm nhận những tâm tư, những khó khăn mà người thân của chúng ta đang trải qua trong cuộc sống, bên dưới câu trả lời “không sao đâu” của họ. Tôi nghĩ đây là một chiến dịch thú vị và ý nghĩa.
Làm sao để nói ra khó khăn?
Chia sẻ với một người mà ta cảm thấy được quan tâm và tin tưởng, sẽ giúp ta nói ra những khúc mắc trong lòng mình. Đôi khi, những vấn đề khó khăn đó chưa tìm ra giải pháp, nhưng đơn giản việc có một người bạn lắng nghe và chia sẻ chuyện của ta, ta cảm thấy được đỡ đầu. Người lắng nghe như một chiếc gương cảm thông, giúp ta nhìn lại tâm trạng mà ta đã dấu kín từ lâu.
Văn hóa “mọi thứ đều ổn”
Thầy Minh Niệm đã chia sẻ về văn hóa “mọi thứ đều ổn” ở người Á Đông. Khi được hỏi về chuyện của mình, mọi người đều cố gắng che đậy sự bất ổn trong họ. Nói ra rằng, mình đang không ổn trong cuộc sống là một thử thách đối với người Á Đông. Tuy Thầy cũng nhận thấy người phương Tây cũng có văn hóa che đậy tương tự, nhưng ít hơn. Thầy chia sẻ thêm rằng, các bạn trẻ phương Tây coi việc “bận rộn” là đặc sản, nếu ai không “bận rộn” có thể bị coi là đang thất bại, và chỉ khi “bận rộn” mới có ý nghĩa và đang sống.
Đối mặt với cảm xúc khó chịu
Nhiều lần, khi nhìn lại bản thân, tôi cảm thấy phải tỏ ra ổn với người khác và cố gắng để “bận rộn” để có giá trị. Luôn phải tìm một điều gì đó để làm, không thể ngồi chơi mà không phải chịu cảm giác khó chịu. Nhưng thực sự, việc bận rộn có làm cho cuộc sống có giá trị hơn không, hay chỉ là để che giấu những khoảng trống trong tâm trạng của mình?
Sợ nói ra vì sợ bị phán xét
Tại sao không thể nói ra sự thật về những thử thách mà mình đang đối mặt? Có phải vì sợ bị phán xét trong cuộc sống này? Chúng ta chưa đủ dũng cảm để ngồi lại lắng nghe những tiếng nói “chưa ổn” nào trong bản thân, để xem mình đang cảm thấy cô đơn, lạc lõng hay lo lắng về điều gì… Và rồi, ta lại gói những cảm xúc này, ém tất cả vào một ngăn thật kín như chưa từng có mặt, để vùi mình trong công việc. Đối mặt với cảm xúc khó chịu trong bản thân là một thử thách không thú vị, cảm giác như vậy khó chịu. Và nhiều khi đó là việc khó. Có lẽ đó cũng là lý do mà nhiều người dù mệt mỏi rồi vẫn không thể rời xa tivi, hay màn hình điện thoại, đôi khi cũng chẳng biết phải làm gì, nhưng nếu đặt chúng xuống, ta có thể sẽ phải đối mặt với những khoảng trống không dễ chịu trong ta.
Tìm một người bạn để lắng nghe
Nếu có một người bạn – một người có khả năng lắng nghe những nỗi niềm ấy, mà không phán xét, hay đưa ra lời khuyên chỉ dạy gì, thì rất có thể sẽ giúp ta tự soi lại chính mình. Nếu bạn từng có những giây phút được lắng nghe một cách chân thành như vậy, mình tin rằng, điều đó giống như việc chúng ta ở trong đêm tối, và người kia – với sự lắng nghe chú tâm, như một người bạn đồng hành cùng ta ở đó, họ sẽ chiếu rọi ánh sáng cần thiết cho ta khi cần. Sự việc sẽ trở nên sáng rõ hơn trước chiếc “gương soi”, rất có thể ta sẽ nhìn thấy được thêm nhiều khía cạnh về vấn đề mình đang đối mặt, khi nhìn với một tâm thế mới.
Làm một “chiếc gương”
Nếu có một “chiếc gương” như vậy, mình hy vọng, nó sẽ tạo cho ta không gian thoải mái để chia sẻ điều ta muốn mà không phải lo lắng hay sợ hãi. Chiếc gương đó, nói với ta rằng, “Hình như bạn có điều gì không ổn? Tôi muốn lắng nghe bạn được không? Bạn có thể yên tâm rằng, tôi sẽ là một chiếc gương giúp bạn có không gian thoải mái để chia sẻ điều bạn muốn mà không phải lo lắng hay sợ hãi về tôi. Tôi sẽ giữ chiếc gương của mình cởi mở lúc này, để khi bạn soi vào đó, những khó khăn của bản thân cũng được hiển lên – và cả chính tôi – chiếc gương – sẽ thấy bạn là chính bạn vào lúc đó, mà không mang sự phán xét lên con người của bạn.”
Học cách lắng nghe và chữa lành bản thân
Thực tế, tất cả những cảm xúc thân thiện và đồng cảm đối với người khác đều bắt đầu từ việc chúng ta có cảm xúc thân thiện và đồng cảm với chính bản thân mình. Tập lắng nghe và thấu hiểu bản thân là bước quan trọng trước khi chúng ta có thể lắng nghe người khác. Tôi muốn nói về việc lắng nghe những cảm xúc, nhu cầu trong mỗi người. Nếu muốn biết sức khỏe đang ở tình trạng ra sao, ta cần làm những kiểm tra, để biết các chỉ số sức khỏe thế nào. Dựa trên những chỉ số này, bác sĩ sẽ cho những phác đồ điều trị cũng như lời khuyên thích hợp để cải thiện tình trạng. Vậy ta có thể làm gì khi những lo lắng, bất an, có mặt trong bản thân mình như những cơn bão cảm xúc đang ồ ạt hình thành? Liệu chúng ta có thể làm như một “bác sĩ” cho chính mình ít nhiều trong một số trường hợp không?
Viết nhật ký
Bằng cách ghi chép lại những cảm xúc diễn ra trong ngày, chúng ta có thể nhìn lại chính bản thân mình theo một góc nhìn mới. Góc nhìn của một người “quan sát” mà không phán xét bản thân. Những cảm xúc đang diễn ra, hoặc đã diễn ra sẽ được “mời lên” và chiếu lại trên trang giấy. Hãy làm điều này một cách trung thực, và chậm rãi, thông qua hai câu hỏi chính: Tôi đang cảm thấy thế nào vào lúc này, và trong tình huống đó của ngày hôm nay, tôi đã phản ứng ra sao? Một số cảm xúc sẽ rất mạnh, và đôi khi ta không thể làm được việc này ngay. Hãy để cho mình được thư giãn, thả lỏng bằng cách đi dạo, hoặc nghe một bản nhạc trước khi ngồi “vẽ” lại những cảm xúc đã diễn ra. Khi làm điều này thường xuyên, ta sẽ phát triển kỹ năng tách mình, và lắng nghe cảm xúc một cách khách quan mà không phán xét. Chấp nhận chính bản thân và chấp nhận những gì đã xảy ra là bước đầu tiên của quá trình chữa lành và trị liệu.
Dành thời gian để hòa vào thiên nhiên
Cách tiếp theo mà tôi thấy hiệu quả là đi dạo. Phần lớn những cảm xúc của chúng ta bắt nguồn từ việc lo lắng về tương lai hoặc tiếc nuối về quá khứ. Thói quen suy nghĩ lung tung khiến tâm trí ta xa rời hiện tại. Nhưng có những lúc ta có cảm giác “wow” trước vẻ đẹp của thiên nhiên. Đó là những giây phút để thưởng thức sự sống, khi lo lắng và tiếc nuối dường như tan biến. Nếu tập trung vào hiện tại hơn, ta sẽ suy nghĩ vấn đề một cách sáng suốt hơn.
Kết thúc tâm sự
Hãy dành thời gian để lắng nghe chính bản thân và chữa lành vết thương trong lòng. Bằng cách phát triển khả năng tự nhận thức, ta có thể hiểu về chính mình hơn và không để những cơn bão cảm xúc áp đảo. Bằng việc viết nhật ký và hòa mình vào thiên nhiên, ta có thể xóa bỏ những lo lắng và tận hưởng những khoảnh khắc yên bình. Tập lắng nghe bản thân và chữa lành vết thương trong tâm trí và trái tim, ta sẽ trở nên mạnh mẽ hơn và sống thật hơn.