Bài làm: Đánh giá tác phẩm Đời thừa
Bài viết:
Mẫu số 1:
Nếu nói đến văn học hiện thực Việt Nam, không thể không nhắc đến Nam Cao – một tâm hồn luôn đắm chìm trong nghệ thuật và cuộc sống con người. Các tác phẩm ngắn của ông nắm bắt hai đề tài chính: cuộc sống của người nông dân và những người trí thức tư sản. Hình ảnh Chí Phèo, bị tước đoạt cả về hình thể lẫn tính cách, hay Lão Hạc, đau đáu vì con cái, trở nên không thể quên khi nói về người nông dân. Đối với những trí thức nghèo, Đời thừa là biểu tượng cho những trăn trở ấy.
Tác phẩm kể về Hộ, một trí thức đầy bi kịch. Nhà văn chân chính, ước mơ cao quý về văn chương, Hộ hiểu rằng nghệ thuật là thiên chức thực sự của mình. Hộ muốn viết những tác phẩm lớn, được thế giới công nhận, thậm chí đạt giải Nobel. ‘Hắn đọc, ngẫm nghĩ, tìm tòi, nhận xét và suy tưởng không biết chán. Nghệ thuật là tất cả đối với hắn; ngoài nghệ thuật, không còn gì đáng quan tâm. Hắn mơ về một tác phẩm có thể làm mờ hết các tác phẩm khác ra đời cùng một thời…’. Những người có ý chí mạnh mẽ, đủ bản lĩnh mới dám nảy mình vươn lên những giá trị cao quý của nghệ thuật.
Nhưng đời sống khắc nghiệt, đói nghèo, làm cuộc đời Hộ trở thành bi kịch. Ước mơ lớn lao bị đè nén bởi sự thiếu thốn về vật chất, đói kém, đau đớn hàng ngày. Người trí thức phải đối mặt với áp lực của miếng cơm manh áo, nuôi sống lũ con thơ, đặt lên đôi vai gầy của mình. Cuộc sống mưu sinh đè nén những ước mơ, khiến hắn phải bán rẻ ngòi bút, bán rẻ cả lương tâm nghệ viết của mình để kiếm miếng cơm. ‘Văn chương phải khơi những nguồn chưa ai khơi và sáng tạo những gì chưa có’, nhưng giờ đây, những bài viết vội vã, cẩu thả là thành quả mà hắn tạo ra.
“Khốn nạn! Khốn nạn! Khốn nạn thay cho hắn! Bởi vì chính hắn là một thằng khốn nạn! Hắn chính là một kẻ bất lương! Sự cẩu thả trong bất cứ nghề gì cũng là một sự bất lương rồi. Nhưng sự cẩu thả trong văn chương thì thật là đê tiện. Chao ôi! Hắn đã viết những gì? Toàn những cái vô vị, nhạt nhẽo, gợi những tình cảm rất nhẹ, rất nông, diễn một vài ý rất thông thường quấy loãng trong một thứ văn bằng phẳng và quá ư dễ dãi. Hắn chẳng đem một chút mới lạ gì đến văn chương. Hộ thấy mình khốn nạn biết bao”, sự cẩu thả và chính cái đói, cái nghèo của một xã hội bất công đã bóp nghẹt bao ước mơ hoài bão của những người như Hộ nói riêng và bao kẻ trí thức nghèo nói chung.
Hộ còn lâm vào một bị kịch khác nữa, đó là bị kịch của tình thương. Hắn vốn là một người giàu lòng yêu thương, một người sẵn sàng cưu mang những kẻ nghèo khó hơn mình, bởi vậy hắn yêu Từ và lấy Từ làm vợ. Hộ sống rất có trách nhiệm, luôn cố gắng làm việc để nuôi sống gia đình. Là người cha tốt, người chồng có trách nhiêm, một người đàn ông biết lo lắng cho gia đình. Hộ không muốn nhìn thấy cảnh vợ con khổ sở, cảnh Từ lam lũ, vất vả nên hắn đã từ bỏ ước mơ để kiếm tiền, hắn dành tình yêu thương toàn bộ cho gia đình, xây đắp yêu thương cho ngôi nhà nhỏ. “… Nhưng hắn lại nghĩ thêm rằng: “Từ rất đáng yêu, rất đáng thương, hắn có thể hy sinh tình yêu, thứ tình yêu vị kỷ đi; nhưng hắn không thể bỏ lòng thương; có lẽ hắn nhu nhược, hèn nhát, tầm thường, nhưng hắn vẫn còn được là người: Hắn là người chứ không phải là một thứ quái vật bị sai khiến bởi lòng tự ái. Kẻ mạnh không phải là kẻ giẫm lên vai kẻ khác để thỏa mãn lòng ích kỷ. Kẻ mạnh chính là kẻ giúp đỡ kẻ khác trên đôi vai mình. Và lại hèn biết bao là một thằng con trai không nuôi nổi vợ, con thì còn mong làm nên trò gì nữa?..”. Nhưng bao nhiêu thứ phải lo toan khiến hắn bực bội, bí bức, khó chịu, đói khổ vật chất đã đành, tinh thần cũng không thoải mái khiến hắn phải tìm đến men rượu rồi trút hết mọi giận dỗi lên đầu vợ con – những người mà hắn yêu thương hết mực, từng hi sinh tất cả để bảo vệ. Hắn thấy mình thật tệ, dù nhận được sự thấu hiểu của Từ nhưng Hộ vẫn khóc cho lương tâm, cho nỗi đau đớn dày vò trong tâm hồn của mình.
Đời thừa được Nam Cao viết nên không chỉ là tiếng nói thương cảm cho những phần đời đau khổ, kiếp sống nghèo nàn mà qua đó còn lên tiếng tố cáo xã hội đầy bất công, ngang trái, trớ trêu. Xã hội mà ở đó những người trí thức bị bóp nghẹt tài năng, khốn đốn đến cùng cực.
Mẫu số 2:
Đời thừa, tác phẩm nổi tiếng của Nam Cao, là tuyên ngôn nghệ thuật. Phân tích sâu sắc giá trị nhân đạo trong tác phẩm, nhấn mạnh vai trò của nhân vật Từ, và tìm hiểu thêm về nghệ thuật đặc sắc của tác giả. Một bức tranh văn hóa độc đáo được tạo nên trong Đời thừa, điểm nhấn về tình cảm và giá trị con người.