Nội dung bài thơ Đất nước
I. Giới thiệu về tác giả Nguyễn Khoa Điềm
- Nguyễn Khoa Điềm sinh vào năm 1943.
- Quê quán: thôn Ưu Điềm, xã Phong Hòa, huyện Phong Điềm, tỉnh Thừa Thiên-Huế trong một gia đình trí thức yêu nước và cách mạng.
- Năm 1955, Nguyễn Khoa Điềm ra Bắc để học tại trường học sinh miền Nam.
- Sau khi tốt nghiệp khoa Văn trường Đại học Sư phạm Hà Nội năm 1964, ông trở về Nam hoạt động trong phong trào học sinh, sinh viên thành phố, xây dựng cơ sở cách mạng, viết báo, và làm thơ.
- Sau khi đất nước thống nhất, ông tiếp tục hoạt động chính trị và văn nghệ tại Thừa Thiên-Huế.
- Năm 2000, ông được tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật.
- Nguyễn Khoa Điềm là một nhà thơ thuộc thế hệ kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.
- Các tác phẩm chính: Đất ngoại ô, Mặt đường khát vọng, Ngôi nhà có ngọn lửa ấm, Thơ Nguyễn Khoa Điềm, Cõi lặng.
- Phong cách thơ: kết hợp cảm xúc sâu lắng và suy ngẫm sâu xa của người tri thức về đất nước, con người Việt Nam.
II. Giới thiệu về tác phẩm Đất nước
1. Hoàn cảnh ra đời
- Trường ca Mặt đường khát vọng được tác giả sáng tác năm 1971 tại chiến khu Trị – Thiên, miền Nam, viết về sự thức tỉnh của tuổi trẻ đô thị trong thời kỳ chiến tranh, về non sông, đất nước, và sứ mệnh của thế hệ mình, tham gia cuộc chiến chống xâm lược của Mỹ.
2. Bố cục (2 phần)
- Phần 1 (từ đầu đến “Làm nên đất nước muôn đời”): Đất nước đơn giản, gần gũi, được cảm nhận từ nhiều phương diện của cuộc sống.
- Phần 2 (phần còn lại): Tư tưởng đất nước của nhân dân.
3. Giá trị nội dung
- Đoạn trích thể hiện những cảm nhận mới mẻ của tác giả về đất nước qua những vẻ đẹp được phát hiện ở các khía cạnh khác nhau như lịch sử, địa lý, văn hóa… Tư tưởng trọng tâm, bao trùm toàn bộ bài thơ là tư tưởng “Đất nước của nhân dân”.
4. Giá trị nghệ thuật
- Giọng thơ trữ tình, chính trị, cảm xúc sâu lắng, thiết tha.
- Sử dụng tài liệu văn hóa, văn học dân gian một cách tự nhiên và sáng tạo.
Phân tích tóm tắt Đất nước
I. Mở bài
- Giới thiệu về cuộc sống và sự nghiệp của tác giả Nguyễn Khoa Điềm, bao gồm tiểu sử, tác phẩm chính, và phong cách thơ.
- Giới thiệu về Trường ca Mặt đường khát vọng và đoạn trích Đất nước (hoàn cảnh ra đời, nội dung chính).
II. Thân bài
1. Đất nước bình dị, gần gũi được cảm nhận từ nhiều phương diện của cuộc sống
-
Nguồn gốc của đất nước:
- Đất nước hình thành kèm theo những câu chuyện dân gian.
- Đất nước hình thành với những truyền thống mang tính dân tộc: ăn trầu, búi tóc.
- Đất nước hình thành qua quá trình đấu tranh xây dựng và bảo vệ nước của cha ông.
- Đất nước hình thành qua quá trình lao động sản xuất của cha ông: cái kèo cái cột thành tên, một nắng hai sương.
⇒ Tác giả có cái nhìn mới về cội nguồn của đất nước, không chỉ từ góc độ văn hóa, văn học, lịch sử mà còn từ góc độ truyền thống dân tộc.
-
Định nghĩa về đất nước:
- Không gian đất nước:
- Tác giả phân tách hai yếu tố đất và nước để cảm nhận một cách độc đáo.
- Đất nước là không gian gắn với cuộc sống của mỗi người, của anh, của em, của chúng ta: nơi ta hẹn hò, nơi anh đến trường, nơi em tắm.
- Một không gian mênh mông với rừng vàng biển bạc.
- Là nơi sinh sống và phát triển của cả cộng đồng dân tộc.
- Thời gian lịch sử của đất nước: nhìn xuyên suốt mạch thời gian từ quá khứ, hiện tại đến tương lai.
- Suy ngẫm về trách nhiệm của mỗi cá nhân đối với đất nước: “Phải biết gắn bó và chung sức”, đóng góp, hy sinh để xây dựng đất nước.
⇒ Qua cái nhìn toàn diện của nhà thơ, đất nước hiện lên gần gũi, thân thuộc, hào hùng, và tồn tại mãi mãi.
- Không gian đất nước:
2. Tư tưởng cốt lõi: đất nước của nhân dân
- Thiên nhiên của đất nước không chỉ đơn thuần là sản phẩm của thiên nhiên mà hơn hết là một phần của nhân loại.
- Tình nghĩa thủy chung và thiết tha: núi Vọng Phu, hòn Trống Mái.
- Chiến đấu để bảo vệ đất nước: chuyện Thánh Gióng.
- Cảm nhận thiêng liêng về đất tổ Hùng Vương.
- Truyền thống hiếu học: núi Bút non Nghiên.
- Hình ảnh đẹp của đất nước: con cóc, con gà…
- Những cuộc di dân khai phá đất nước.
- Lịch sử 4000 năm của dân tộc được tạo nên từ mồ hôi và công sức của nhân dân:
- Họ là những con người bình dị, luôn yêu nước, đồng thời lao động và chiến đấu.
- Tác giả nhấn mạnh vai trò của những người vô danh trong lịch sử, và khẳng định vai trò của mỗi cá nhân đối với lịch sử dân tộc.
- Nhân dân là những người tạo ra và bảo tồn giá trị vật chất, tinh thần cho đất nước:
- Văn hóa: truyền hạt lúa, truyền lửa, truyền giọng nói, gánh theo tên xã, tên làng…
- Đó là nền móng cho sự phát triển bền vững của đất nước.
- Tư tưởng cốt lõi là tư tưởng đất nước của nhân dân: “Đất nước này là đất nước của nhân dân/ Đất nước của nhân dân đất nước của ca dao huyền thoại”. Tư tưởng về đất nước của Nguyễn Khoa Điềm được kế thừa và phát triển trong thời đại mới, trong thời đại chống Mỹ cứu nước.
III. Kết bài
- Khẳng định lại giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật của đoạn trích.
- Về nội dung: bài thơ thể hiện cách nhìn mới, độc đáo về đất nước ở nhiều góc độ khác nhau: văn hóa, lịch sử, địa lý… Từ đó, tôn vinh tư tưởng “Đất nước của nhân dân”.
- Về nghệ thuật: giọng thơ trữ tình, chính trị đậm chất, cảm xúc dâng trào, sử dụng hình ảnh và yếu tố văn hóa, văn học dân gian…
- Bài học cho thế hệ trẻ ngày nay: đất nước luôn hiện diện trong cuộc sống hàng ngày của mỗi người, vì thế chúng ta hãy thể hiện lòng yêu nước của mình từ những hành động nhỏ nhất.
Bài viết này được viết bởi Tâm sự của Sách. Tâm sự của Sách là một nền tảng trực tuyến hàng đầu về sách văn học tại Việt Nam. Chúng tôi cung cấp những thông tin, đánh giá và tâm sự chân thành về sách, giúp bạn tìm kiếm những cuốn sách phù hợp với sở thích và nhu cầu của mình.
