Trong lòng mẹ – Nhà văn, Nội dung, Bố cục, Tóm tắt, Dàn ý
Nhằm giúp học sinh nắm vững kiến thức về tác phẩm “Trong lòng mẹ” trong môn Ngữ văn lớp 8, bài viết này sẽ trình bày đầy đủ về tác giả, nội dung, bố cục, tóm tắt, dàn ý phân tích, sơ đồ tư duy và bài văn phân tích tác phẩm.
A. Nội dung tác phẩm Trong lòng mẹ
- Tóm tắt nội dung:
Gần đến ngày giỗ đầu của bố Hồng, cậu bé cảm thấy rất nhớ và thương mẹ. Một ngày nọ, người cô gọi cậu đến và hỏi cậu có muốn gặp mẹ, gặp “em bé” không. Sau đó, bằng cách kể về cuộc sống của mẹ, người cô làm cho Hồng đau lòng. Hồng im lặng và cảm thấy thương mẹ hơn, cậu căm ghét những hủ tục lạc hậu và những lời bôi nhọ mẹ của người cô độc ác. Một ngày, trên đường đi học về, Hồng thấy một người ngồi trên xe kéo rất giống mẹ. Hồng đuổi theo và gọi to. Cuối cùng, Hồng gặp lại mẹ và òa khóc trong lòng mẹ. Cậu cảm nhận được vẻ đẹp, sự yêu thương và dịu dàng của mẹ. Hồng quên hết mọi lời bôi nhọ mẹ và chỉ còn niềm xúc động và tình yêu thương vô bờ bến.
B. Tìm hiểu về tác phẩm Trong lòng mẹ
1. Tác giả
- Nguyên Hồng (1918-1982), tên khai sinh là Nguyễn Nguyên Hồng
- Quê quán: Nam Định
- Là nhà văn chuyên viết về phụ nữ, trẻ em và những người khó khăn.
- Văn xuôi của Nguyên Hồng giàu chất trữ tình, thường mang đến những cảm xúc chân thành và sâu sắc.
2. Tác phẩm
a, Xuất xứ:
- Văn bản “Trong lòng mẹ” được trích từ chương thứ IV của cuốn hồi ký “Những ngày thơ ấu” gồm 9 chương.
- Đây là một cuốn hồi ký kể về tuổi thơ khó khăn của tác giả.
b, Bố cục: 2 phần
- Phần 1: Từ đầu đến đoạn cuối của câu chuyện giữa Hồng và người cô.
- Phần 2: Phần còn lại của câu chuyện, tập trung vào niềm hạnh phúc của Hồng khi gặp lại mẹ.
c, Thể loại: Hồi ký.
d, Phong cách biểu đạt: Tự sự, miêu tả, biểu cảm.
e, Giá trị nội dung:
-
Đoạn trích “Trong lòng mẹ” chân thực và cảm động kể lại những khó khăn, đau buồn và tình yêu thương mãnh liệt của tác giả khi còn là một đứa trẻ đối với mẹ không hạnh phúc, đáng thương.
-
Giá trị nghệ thuật:
-
Lời văn nhẹ nhàng, tình cảm, đầy hình ảnh.
-
Kết hợp câu chuyện kể với miêu tả, biểu cảm.
-
Sử dụng so sánh, đối lập và các động từ mạnh.
-
Tạo hình thành công nhân vật Hồng thông qua lời nói, hành động và tâm trạng sống động và chân thực.
C. Sơ đồ tư duy về tác phẩm Trong lòng mẹ
D. Đọc hiểu văn bản Trong lòng mẹ
1. Nhân vật Hồng
a. Hoàn cảnh sống:
- Bố Hồng nghiện ma túy và đã mất sớm; gia đình đang trong tình trạng suy sụp;
- Mẹ Hồng phải rời xa con cái để kiếm sống xa xứ;
- Hồng sống cùng bà cô và trong sự lạnh lùng của họ hàng.
- Điều này gây đau khổ và thiếu tình thương cho Hồng.
b. Cuộc đối thoại giữa Hồng và bà cô:
- Hồng trả lời nhưng chỉ cười đáp lại, nhận ra ý nghĩa ác ý và sự giả dối trong lời của bà cô.
- Hồng cảm thấy tức giận và khóc, cậu ghét những hủ tục phong kiến đã làm đau mẹ mình.
- Bằng cách sử dụng so sánh và lời văn dồn dập với hình ảnh và các động từ mạnh, tác giả miêu tả nỗi đau và phẫn uất cực độ của Hồng đối với bà cô và cổ tục lạc hậu.
- Điều này thể hiện tình yêu thương vô bờ của Hồng đối với mẹ mình.
c. Gặp lại mẹ
- Khi gặp mẹ bất ngờ:
- Hồng đuổi theo và gọi mẹ với sự bối rối: “Mợ ơi, mợ ơi, mợ ơi…”
- Hồng đuổi kịp xe kéo và thở hổn hển, trán đầy mồ hôi.
- Khi lên xe kéo, Hồng không kìm nổi nước mắt và khóc nức nở, cảm xúc của cậu tràn đầy buồn vui hỗn độn.
- Hồng vội vàng và cuống quýt: niềm khao khát mãnh liệt khi được gặp mẹ.
- Khi ngồi trong lòng mẹ:
- Hồng cảm nhận mẹ mình không còn trầm tư, mệt mỏi, gương mặt vẫn tươi sáng…
- Hồng cảm nhận hơi thở, mùi quần áo của mẹ thơm dịu một cách lạ thường.
- Hồng cảm nhận mọi thứ ấm áp mà đã mất từ lâu trên da thịt.
- Hồng phải nằm trên lòng mẹ và mới cảm nhận được sự êm dịu vô cùng của mẹ.
- Hồng không nhớ mẹ đã hỏi và trả lời gì, cậu không nghĩ về những lời nói của bà cô.
- Điều này thể hiện kỹ thuật mô tả tâm lý tuyệt vời, tình cảm sung sướng và hạnh phúc tột cùng của đứa con khi được ở bên mẹ.
- Bức tranh này cũng thể hiện tình mẫu tử thiêng liêng.
- Nhân vật bà cô
- Hành động:
- Hỏi cười: “Có muốn vào Thanh Hoá chơi với mẹ không?”
- Giọng nói ngọt ngào, ánh mắt long lanh, chằm chặp nhìn.
- Vỗ vai, cười và nói “em bé” lâu hơn.
- Kể những câu chuyện với giọng nghiêm nghị, vỗ vai an ủi cháu và tỏ vẻ tiếc nuối cho người anh vừa mất…
- Điều này cho thấy bà cô đóng kịch, chế nhạo và đầy dối trá, ác độc, không có lòng tốt.
- Bà cô tỏ ra lạnh lùng, độc ác và tàn nhẫn.
- Đây là hình ảnh phản ánh sự tàn nhẫn, khô héo của những người sống trong xã hội phong kiến lúc bấy giờ.
