Tổng quan
Tam Thể, hay còn gọi là Địa Cầu Vãng Sự, là một bộ tam thể tiểu thuyết Khoa học viễn tưởng của nhà văn Trung Quốc Lưu Từ Hân. Đặc biệt, đây là thể loại Hard Sci-fi, rất cực kỳ chính xác và đòi hỏi hiểu biết về khoa học. Bộ tam thể này chứa lượng kiến thức khoa học khổng lồ, từ thông tin kỹ thuật, các học thuyết vũ trụ, vật lý, xã hội học và cả những giả định trong tương lai gần. Bộ truyện này không chỉ đơn thuần là giải thích mà còn mang tính giáo trình khoa học đại cương. Vì vậy, nếu bạn yêu thích khoa học, bộ truyện này thực sự là một viên ngọc quý, ngược lại, nếu bạn không quá quan tâm hoặc không hiểu về khoa học, thì cũng không sao, vì Địa Cầu Vãng Sự còn có điểm đặc biệt khác – xây dựng thế giới.
Xây dựng thế giới vũ trụ đặc sắc
Việc miêu tả vũ trụ trong bộ truyện này thật sự khó nói gọn gàng, vì nó quá to lớn và khó tưởng tượng cho đến khi đọc qua những mô tả của tác giả. Tóm gọn nhất và đơn giản nhất, cả bộ Địa Cầu Vãng Sự được xây dựng dựa trên Nghịch lý Fermi – câu hỏi rằng nếu các nền văn minh ngoài hành tinh tồn tại, vậy tại sao chúng ta vẫn chưa có bằng chứng chắc chắn về sự tồn tại của họ? Cuốn đầu tiên, Tam Thể, là một lời giới thiệu về sự có hay không có nền văn minh ngoài vũ trụ và thái độ họ đối với nhân loại. Cuốn thứ hai, Khu Rừng Đen Tối, là một hành trình sâu vào cốt lõi của Nghịch lý Fermi, khám phá bản chất của vũ trụ và giới thiệu lý thuyết xã hội học vũ trụ. Cuối cùng, Tử Thần Sống Mãi, là nỗ lực của nhân loại để tồn tại trong một vũ trụ khủng khiếp, là những trải nghiệm về nhân loại, Trái Đất và vũ trụ. Cốt truyện được phát triển dần dần, tương ứng với mức độ quy mô tăng lên. Chúng ta không bị choáng ngợp bởi thế giới đã được xây dựng cực kỳ chi tiết và khủng khiếp trong bộ truyện này, mà được tiếp cận dần theo thời gian. Và khi đọc, ta sẽ ngạc nhiên và kinh ngạc trước tầm vóc của câu chuyện mà Lưu Từ Hân muốn xây dựng.
Mở đầu và cốt truyện hấp dẫn
Cách mở đầu và dẫn dắt cốt truyện là một điểm khiến Địa Cầu Vãng Sự đáng để đọc. Cuốn đầu tiên, Tam Thể, có cảm giác như một quyển Hard Sci-fi kết hợp với trinh thám. Chúng ta được Lưu Từ Hân dẫn dắt từ một bí ẩn đến bí ẩn khác, với mỗi một manh mối lại tạo ra một câu hỏi hoặc một biến cố mới, hứa hẹn có những điều kịch tính hơn đang chờ đợi phía trước. Các yếu tố Khoa học viễn tưởng được sử dụng một cách tinh vi, vô hiệu hóa mọi loại logic mà người đọc có thể sử dụng để đoán diễn biến câu chuyện. Dần dần, khi những bí mật được hé mở, mọi thứ hòa quyện lại thành một bức tranh hoàn hảo và đáng sợ.
Cuốn thứ hai, Khu Rừng Đen Tối, thậm chí còn xuất sắc hơn khi mọi thứ mà Tam Thể có, nó sở hữu và nâng cấp lên một tầng cao mới. Chúng ta có cảm giác đã hiểu đủ sau khi đọc cuốn 1, nhưng khi đến cuốn 2, ta mới nhận ra rằng chúng ta không biết gì cả, hay nói đúng hơn, ta biết quá ít. Đúng như tên cuốn sách, cốt truyện của cuốn 2 đen tối và nặng nề hơn cuốn 1 rất nhiều. Cuốn 2 xoay quanh những trận đấu trí, lừa đảo liên tục giữa những bộ óc tài năng nhất Trái Đất và một nền văn minh ngoài Trái Đất. Khi tất cả những hành động của nhân loại đều nằm trong tay đối thủ, thì đôi khi, vũ khí cuối cùng của nhân loại chính là phần sâu thẳm và thầm kín nhất của họ – trí tuệ và tâm hồn. Lưu Từ Hân đã triển khai cốt truyện cuốn 2 theo cách bí ẩn và khó lường. Khi sự thật được tiết lộ, chúng ta sẽ kinh ngạc và sợ hãi trước những kế hoạch và mưu kế của các nhân vật, và có thể sẽ rùng mình trước mức độ tuyệt vọng mà nhân loại phải đối mặt.
Cuốn 3, Tử Thần Sống Mãi, hấp dẫn như hai cuốn trước và cốt truyện của nó còn chứa đựng thêm tính triết học. Tuy nhiên, vì có quá nhiều triết lý muốn đưa vào, cốt truyện của nó có phần không tốt như các cuốn 1 và 2, hoặc chính xác hơn, không đủ dung lượng để triển khai hoàn toàn. Trong Tử Thần Sống Mãi, có rất nhiều chi tiết, nhân vật và thứ có thể được triển khai nhiều hơn, và chắc chắn nếu được làm kỹ lưỡng hơn giống như cuốn 1 và 2, thì nó sẽ rất tuyệt vời. Tuy nhiên, mặc dù cuốn 3 dày nhất, nhưng so với những gì nó chứa đựng, nó vẫn chưa đủ. Mặc dù đôi khi hơi thiếu, nhưng cuốn 3 vẫn hay và tuyệt, nhưng có thể đã hay hơn cả cuốn 2.
Đánh giá các nhân vật và ngôn ngữ
Mọi thứ từ cốt truyện, triết lý đến xây dựng thế giới, Lưu Từ Hân đã thể hiện rất tốt, rất hay, nhưng vì quá tập trung vào cốt truyện nên các nhân vật lại hơi yếu. Nhân vật chính trong mỗi cuốn không thực sự đáng nhớ, hay nói thẳng ra là không hay. Chúng chỉ đóng vai trò để đưa cốt truyện đi tiếp, không có gì nổi bật. Cuốn 1 là cuốn có nhân vật chính chán nhất, vì không thể phân biệt được họ khác biệt như thế nào, trừ… cái tên. Cuốn 2 có một chút cải thiện khi nhân vật chính được tập trung xây dựng nội tâm và trở nên tốt hơn, đặc biệt ở cuối cuốn. Tuy nhiên, các nhân vật chính trong cuốn 3 lại hơi kém so với cả cuốn 1. Họ không nhạt nhẽo hay cứng nhắc nữa, nhưng vấn đề của họ là ngu một cách kỳ diệu. “Ngu” ở đây không có nghĩa là dốt nát, đần độn, vì cả nhà khoa học với khả năng hiểu biết rộng về khoa học cũng không thể đánh đổi những lý thuyết dài như tấu sớ được phun vào mặt chúng ta. “Ngu” ở đây là ngu trong những quyết định quan trọng trong cốt truyện, mà là vô lí và đần độn đến mức khó tin. Một lần thì có thể chấp nhận được, nhưng mà đến 2-3 lần, chắc chắn là hơi vi diệu. Nhưng có điều kinh hoàng hơn cả dàn nhân vật chính không tốt là dàn nhân vật phụ luôn suy nghĩ một cách khác thường đến mức chúng ta phải đặt câu hỏi rằng tại sao họ không được làm nhân vật chính luôn?
Ngôn ngữ trong bộ truyện này cũng là một điểm đáng chú ý. Nếu cốt truyện và xây dựng thế giới hấp dẫn, thì giọng văn thì khá chán chường. Đó là vì Lưu Từ Hân tập trung vào việc đưa ra thông tin và giải thích chúng một cách cặn kẽ nhất có thể. Vì vậy, nếu bạn quen với các thể loại truyện Trung Quốc như ngôn tình hay trinh thám, thì hãy hiểu rằng bạn không nên kỳ vọng Lưu Từ Hân sẽ viết bằng giọng hay và lôi cuốn như thế. Mặc dù về sau, điều này đã được cải thiện, nhưng tổng thể, ngôn ngữ trong bộ truyện này không được tốt lắm.
Kết luận
Tuy có những điểm yếu như nhân vật không đáng nhớ và ngôn ngữ chán, nhưng cuối cùng, với tầm vóc và mức độ chi tiết của thế giới, Địa Cầu Vãng Sự vẫn là một trong những kiệt tác Khoa học viễn tưởng đáng đọc. Cốt truyện cuốn hút, lượng kiến thức khoa học đa dạng và thú vị, các giả thuyết sáng tạo được tái hiện chân thực, và rất nhiều thông điệp giáo dục và bài học để suy ngẫm. Mặc dù nhân vật có thể bị lấn át và trở nên mờ nhạt, và kết thúc hơi yếu so với quy mô của bộ truyện (mặc dù cũng chứa đựng yếu tố triết học), nhưng Địa Cầu Vãng Sự vẫn xứng đáng nằm trong hàng kiệt tác Khoa học viễn tưởng.
Địa Cầu Vãng Sự có thể được coi là một thiên sử thi về nhân loại và các nền văn minh trong vũ trụ. Đó là cuộc hành trình của một giống loài, từ sự tỉnh thức, bước chập chững ra khỏi Trái Đất, và bay đi xa và xa, cuối cùng hòa mình vào vận mệnh của toàn vũ trụ.
Địa Cầu Vãng Sự – hoặc Tam Thể (bộ 3 cuốn): 9/10.
