Những Feelings của kẻ bên lề!
Một Thoáng Ta Rực Rỡ Ở Nhân Gian là những bức thư của Chó Con viết tặng người mẹ mù chữ của mình. Lá thư chứa đựng những hồi ức, những kỷ niệm, những suy ngẫm, triết lý, quan điểm tản mát, vụn vặt của Chó Con. Như thể tâm trí cậu hiện lên hình ảnh gì, ký ức nào chiếm lấy tâm trí cậu thì Chó Con sẽ viết ngay vào trong thư gửi mẹ. Qua những dòng thư cuộc sống của mẹ Rose, của ngoại Lan, của bác Mai, ông ngoại Paul và của cậu với Trevor dần hiện lên. Tất cả tắm trong những áng văn đẹp tuyệt mỹ và ám ảnh với nỗi u buổn đau xót. Sống với người mẹ và ngoại Lan đều không biết chữ, Chó Con nỗ lực đến tận cùng để hòa nhập với thế giới riêng của mẹ bà cậu, thế giới chỉ còn tiếng bom đạn, chỉ còn những hình ảnh kinh hoàng về chiến tranh, về cái chết, trong khi một mặt vẫn phải hòa tan với thế giới của người Mỹ. Những hồi ức đầy ám ảnh về những năm tháng chiến tranh hằn sâu trong tâm trí mẹ Rose, ngoại Lan của Chó Con. Phần đầu của cuốn sách, khi Chó Con hẵng còn nhỏ, sống cùng mẹ Rose và ngoại Lan tại Mỹ, khắc họa sâu sắc nỗi ám ảnh chiến tranh đến gần như mất trí của hai người phụ nữ anh yêu thương hết mực. Những ký ức đau thương của thời chiến ấy khi còn nhỏ anh không thể hiểu, khi lớn lên anh lại không thể xoa dịu nó, chữa lành nó.
Đọc Một Thoáng Ta Rực Rỡ Ở Nhân Gian, tôi cứ mang ý nghĩ rằng nỗi đau khổ của Chó Con là nỗi đau của một kẻ đứng ngoài lề trong chính cuộc đời mình. Không hiểu tại sao tôi nghĩ vậy, nhưng Chó Con đứng ngoài lề, hay đúng hơn là đứng ở bên kia cái hố sâu hoắm ngăn cách giữa cậu với mẹ Rose, với ngoại Lan. Cậu không biết phải làm sao để xóa mờ khoảng cách, để lấp đầy cái hố giữa hai bên về quan điểm, về lối sống của đứa trẻ sinh ra và lớn lên tại Mỹ với người mẹ, người bà đã trải qua năm tháng chiến tranh tàn khốc suốt cuộc đời. Chó Con đã cố gắng dùng ngôn từ, dùng ngôn ngữ để lấp đầy khoảng trống giữa hai mẹ con nhưng không thể. Có những nỗi niềm cậu không thể sẻ chia cùng mẹ. Cậu là kẻ bên lề với lối sống Mỹ, với xã hội Mỹ. Cậu không thể hòa nhập, khi còn bé ở trường thì bị bắt nạt vì không biết nói tiếng Mỹ. Lớn lên cậu vẫn là kẻ xa lạ với lối sống Mỹ đặc biệt là khi cậu biết mình là người đồng tính. Gia đình cậu cũng đứng bên lề cuộc sống ấy. Hòa nhập đối với riêng Chó Con đã khó, hòa nhập với hai mẹ con Rose còn khó hơn gấp trăm lần, cảnh ba 3 cháu đi mua đuôi bò là minh chứng rõ rệt nhất cho hình ảnh những kẻ ngoài lề trên đất Mỹ. Chó Con với Trevor cũng là những kẻ ngoài lề, Cảm tưởng như nếu không tính ông ngoại Paul, thì người Mỹ mà Chó Con thân thiết nhất, yêu thương nhất chính là Trevor. Nhưng liệu xã hội Mỹ ấy có chấp nhận mối tình của Chó Con với Trevor không? Cả hai vẫn phải giấu giếm, lén lút gặp gỡ nhau. Chuyện ấy Chó Con cũng không thể chia sẻ với mẹ Rose, mặc dù cậu rất muốn và cậu cũng đã từng nói ra điều đó. Tất cả là những cảm xúc của kẻ bên lề, với nhảng khoảng cách không dễ gì san lấp, những nỗi đau từ đó sinh ra.
Một Thoáng Ta Rực Rỡ Ở Nhân Gian là cuốn sách thấm đẫm u buồn, đau đớn của nỗi đau lạc loài, nỗi đau của quá khứ, của hồi ức đau xót, nỗi đau của kẻ bên lề khi cố gắng hòa nhập, cố gắng lấp đầy những hố sâu cách biệt. Ocean Vương đã vận dụng kỹ năng của một nhà thơ bậc thầy dệt nên những ngôn từ đẹp mỹ lệ, đẹp tuyệt mỹ đến đau lòng để khắc họa những niềm đau, để những niềm đau ấy sẽ vơi nhẹ đi, sẽ được xoa dịu đi theo cách nào đó. Để mẹ Rose, để ngoại Lan, để Chó Con và Trevor sẽ không còn phải đau khổ nữa. Nhưng làm sao đó khi đọc những áng văn mê hồn ấy trong tôi chỉ còn đọng lại cảm giác chơi vơi, hụt hẫng. Đôi khi tôi tự hỏi sẽ ra sao nếu Ocean Vương viết tác phẩm này bằng giọng văn bạo liệt hơn, lạnh lẽo hơn, tàn khốc hơn chứ không đẹp đến thế nảy? Liệu Một Thoáng Ta Rực Rỡ Ở Nhân Gian có còn được đón nhận như bây giờ không? Hay phải chăng vẻ đẹp tráng lệ của đàn bướm vua chỉ có thể được lột tả bằng áng văn đẹp như thơ thế này? Đọc xong tôi bần thần không hiểu cuộc sống của Chó Con, của mẹ Rose rồi sẽ đi về đâu, khi Trevor và ngoại Lan không còn nữa? Họ có còn tiếp tục đau khổ, tiếp tục chơi vơi vô định trong kiếp sống của những kẻ bên lề nữa không? Có còn tiếp tục sống bằng những hồi ức tản mát, vụn vỡ của quá khứ bom đạn, của hiện tại đớn đau không? Những câu văn không đầu không cuối, lẫn lộn lung tung về thời gian, những hình ảnh ẩn dụ đàn trâu hay đàn bướm khiến người đọc thấy mông lung về cuộc đời các nhân vật sau này.
Hơn thế là nỗi buồn như âm hưởng xuyên suốt những mối quan hệ của Chó Con. Tuy Ocean Vương đã cố gắng điểm xuyết những suy nghĩ lạc quan, tươi sáng như hình ảnh đàn bướm vua can đảm bay qua lửa sẽ tái sinh đẹp muôn vàn, nhưng tôi đọc xong tác phẩm thì không thấy một tia sáng nào, một tương lai rực rỡ nào cho Chó Con và những người cậu thương yêu. Phải, hình ảnh đàn trâu biết phía trước là vực thẳm nhưng chúng vẫn đâm đầu lao tới, hình ảnh đàn bướm vua di cư bất chấp có khi chúng phải chết trước khi tới được điểm cuối của hành trình là tượng trưng cho khát vọng sống, cho dù chỉ “một thoáng” thôi nhưng vẫn phải sống “thật rực rỡ”. Có lạ lùng hay cố chấp không khi tôi mong muốn Một Thoáng Ta Rực Rỡ Ở Nhân Gian có một kết cục đẹp cho mẹ con của Chó Con, một cái kết rõ ràng làm thỏa mãn tôi. Một cái kết như mong muốn của Chó Con là mẹ cậu sẽ được tái sinh ở kiếp sau, vào một ngôi nhà với cuộc sống bình yên và tuổi thơ êm đềm có cha có mẹ yêu thương. Hay phải chăng tôi đã hiểu sai những gì Ocean Vương gửi gắm trong truyện???
Dẫu vậy, Một Thoáng Ta Rực Rỡ Ở Nhân Gian vẫn là tác phẩm đáng đọc, đọc để thấy một tình yêu với tiếng Việt đẹp tráng lệ, thứ ngôn ngữ mẹ đẻ chúng ta vẫn đôi khi xem thường nó, coi khinh nó nhưng với những người như Ocean Vương, như Chó Con, thì tiếng Việt không chỉ là một ngôn ngữ mà còn hơn thế nhiều, là cách biểu đạt tình yêu vô bờ bến của Chó Con dành cho mẹ của cậu, là cách để Chó Con lấp đầy những hố sâu ngăn cách giữa anh với mẹ, giúp cậu đến gần với mẹ hơn trong thế giới của bà để xoa dịu những tổn thương. Thứ ngôn ngữ tạo cho Ocean Vương cảm giác như được trở về “nhà”, thứ ngôn ngữ luôn làm sống dậy trong anh nỗi xúc động mạnh mẽ nhất của tình cảm gắn bó máu thịt, nỗi xúc động và niềm vui.