Là một người làm nội dung, tôi hiểu rằng viết thơ có thể không phải là việc dễ dàng. Tuy nhiên, trong bài viết này, tôi sẽ hướng dẫn bạn một cách ngắn gọn và đơn giản nhất để bạn có thể áp dụng nhanh chóng.
1. Các khái niệm cơ bản trước khi viết thơ
1.1. Vần thơ là gì?
Vần thơ là sự giống nhau phần vần của hai tiếng.
Ví dụ: tôi – thôi (giống nhau vần “ôi”); trắng – lặng (giống nhau vần “ăng”)
1.2. Phân loại vần thơ
- Nếu chia theo dấu của tiếng, có vần bằng và vần trắc.
- Nếu chia theo vị trí bắt vần, có vần lưng và vần chân.
a) Vần bằng và vần trắc
- Vần bằng là vần dùng toàn thanh bằng bắt với nhau. Thanh bằng có thanh huyền và thanh ngang (thanh ngang tức là không dấu).
Ví dụ: tôi – thôi (vần bằng – dùng toàn thanh ngang).
- Vần trắc là vần dùng toàn thanh trắc bắt với nhau. Thanh trắc gồm những dấu còn lại.
Ví dụ: trắng – lặng (vần trắc – dấu sắc bắt với dấu nặng)
b) Vần lưng và vần chân
- Vần lưng là vần bắt ở giữa câu. Ví dụ: (“lặng” bắt vần với “nắng”)
“Bờ cát dài phẳng lặng
Soi ánh nắng pha lê”
- Vần chân là vần bắt ở cuối câu. Ví dụ: (“chồng” bắt vần với “không”)
“Nếu biết rằng tôi đã lấy chồng,
Trời ơi! người ấy có buồn không?”
1.3. Các kiểu gieo vần
- Vần gián cách
- Vần cách
- Vần ôm
Cụ thể cách gieo vần mình sẽ nói rõ ở mục “Hướng dẫn làm thơ tự do” nhé!
2. Hướng dẫn viết thơ đơn giản
Đây là hai kiểu thơ khá phổ biến và đơn giản: Thơ lục bát và thơ tự do.
2.1. Cách viết thơ lục bát
Thơ lục bát gồm hai câu đi cặp với nhau, một cặp gồm 01 câu sáu và 01 câu tám. Luật thơ như sau:
- Các tiếng chẵn: 2, 4, 6, 8 bắt buộc phải đúng luật:
- Câu lục: Bằng – Trắc – Bằng
- Câu bát: Bằng – Trắc – Bằng – Bằng
- Các tiếng lẻ: 1, 3, 5, 7 không bắt buộc phải đúng luật.
- Vần:
- Tiếng thứ 6 câu lục vần với tiếng thứ 6 câu bát.
- Tiếng thứ 8 câu bát mở ra một vần mới, vần này vần với tiếng thứ 6 của câu lục và tiếng thứ 6 câu bát tiếp theo. Các vần này thường là thanh bằng.
- Luật trầm bổng: Hai vần ở câu 8 đều là vần bằng nhưng phải ngược chiều nhau về sự trầm – bổng, tiếng thứ sáu thanh huyền thì tiếng thứ 8 phải thanh ngang và ngược lại.
Nói luật ra thì dài dòng, nhưng nếu đã hiểu sơ sơ, khi viết thơ lục bát, ta thường lấy câu thơ đã thuộc để “ráp” theo.
Ví dụ: (Những câu thơ quen thuộc)
“Anh đi anh nhớ quê nhà
Nhớ canh rau muống, nhớ cà dầm tương
Nhớ ai dãi nắng dầm sương
Nhớ ai tát nước bên đường hôm nào”
2.2. Cách viết thơ tự do
Thơ tự do không ràng buộc niêm luật, bạn chỉ cần viết nghe nhịp nhàng vần điệu là được. Bạn có thể áp dụng ba kiểu gieo vần sau:
a) Vần gián cách
Ví dụ có 4 câu thơ thì các câu 1-2-4 bắt vần với nhau. (Ví dụ: “cành – xanh – manh” bắt vần với nhau).
“Hơn một loài hoa đã rụng cành
Trong vườn sắc đỏ rũa màu xanh;
Những luồng run rẩy rung rinh lá…
Đôi nhánh khô gầy xương mỏng manh.”
b) Vần cách
Ví dụ có 4 câu thơ thì các câu 2-4 hoặc 1-3 bắt vần với nhau. (Ví dụ: “ngờ – thơ” bắt vần với nhau).
“Vậy đó bỗng nhiên mà họ lớn,
Tuổi hai mươi đến, có ai ngờ!
Một hôm trận gió tình yêu lại:
Đứng ngẩn trông vời áo tiểu thơ.”
c) Vần ôm
Ví dụ có 4 câu thơ thì các câu 2-3 bắt vần với nhau. (Ví dụ: “trường – đương” bắt vần với nhau).
“Áo nàng vàng tôi về yêu hoa cúc
Áo nàng xanh tôi mến lá sân trường.
Sợ thư tình không đủ nghĩa yêu đương
Tôi thay mực cho vừa màu áo tím.”
3. Các bước viết thơ chi tiết
Bước 1: Tìm chủ đề và ý tưởng
Bước 2: Viết câu thơ đầu tiên (chú ý luật bằng trắc với thơ lục bát)
Bước 3: Xác định vần cần gieo
Bước 4: Tìm những từ gieo vần và phù hợp với nội dung bài thơ đang viết
Bước 5: Thêm các từ khác để hoàn thành câu thứ hai
Bước 6: Tiếp tục cho đến khi kết thúc bài thơ
Bước 7: Đọc lại và sửa từ để bài thơ trở nên hay hơn.
- Ý tưởng 1: Khi xác định được vần cần gieo, bạn có thể thử ghép vào các âm sau để tìm từ thích hợp:
- b – c – d – đ – g – h – k – l – m – n – p – q – r – s – t – v – x
- ch – gi – kh – ph – th – tr – nh – ng – ngh
- Ý tưởng 2: Nếu gặp khó khăn khi tìm vần chính, bạn có thể thử với vần thông. Vần thông không có cùng một âm như các vần chính, nhưng có cùng một giọng phát âm.
Ví dụ: A và Ơ thông với nhau; AI và AY thông với nhau; ĂNG, ÂNG, và ƯNG thông nhau… Tuy nhiên, vần thông khá khó nên nếu dùng, bạn hãy kiểm tra để tránh bị lạc vần.
Ví dụ cách viết thơ lục bát:
Bước 1: Ý tưởng về cảm xúc khi ngắm trăng
Bước 2: Viết câu thơ đầu tiên: “Trăng lên sau rặng tre già” (Chú ý các từ thứ 2, 4, 6 lần lượt là vần: bằng – trắc – bằng, ở đây là: lên – rặng – già)
Bước 3: Xác định vần “a” là vần cần gieo
Bước 4: Một số từ có thể gieo vần với từ “già” như ba, xa, nhà… Mình sẽ thử ý tưởng với từ “nhà”.
Bước 5: Viết câu thứ hai với từ “nhà”: “Học trò tỉnh lẻ xa nhà nhớ quê”
Bạn tiếp tục với các bước tiếp theo để hoàn thành bài thơ…
- Ý tưởng 3: Để bài thơ hay hơn, bạn có thể sử dụng một số cách chơi chữ phổ biến, khiến người đọc cảm thấy ấn tượng và thú vị.
Đó là một số gợi ý để bạn có thể biết cách viết thơ một cách đơn giản nhất. Hy vọng bài viết này đã giúp ích cho bạn!
(Cảm ơn thầy Mạnh Thế Phi – người thầy đã dạy tôi cách viết thơ!)
Tham khảo thêm Khoá học Đào tạo SEO TIEN ZIVEN!
Giang Béc
