Bước vào thế giới của Trạng Quỳnh
Trạng Quỳnh quyết định từ bỏ cuộc sống quan trọng để trở về nhà. Trên đường, anh gặp một thợ cày và ngay lập tức nhận ra anh ta có vẻ ngoại hình tươi sáng và muốn trò chuyện.
“Anh có vợ chưa?” Trạng Quỳnh hỏi. “Anh có gương mặt điển trai như vậy, sao không đi học?”
Thợ cày trả lời: “Tôi chưa có gia đình, trước đây tôi cũng theo đuổi sự nghiệp văn chương. Nhưng tôi quá dốt, nên đã phải quay lại làm nghề cày.”
“Vậy giờ anh có muốn học hành, tốt nghiệp và lấy vợ quan Bảng không?” Trạng Quỳnh tiếp tục hỏi.
“Xin cám ơn vì lòng tốt của anh, tôi chỉ muốn học đọc và viết một số chữ để đọc sách và báo, nhưng thậm chí còn không thể. Việc lấy vợ quan Bảng, đối với tôi, vẫn chưa chắc chắn, huống chi là với anh.” Thợ cày trả lời.
Trạng Quỳnh không chần chừ: “Anh đừng lo, quan Bảng từng ngưỡng mộ tôi vì viết chữ. Ban đầu, họ suy nghĩ đến việc chọn tôi làm con rể, nhưng khi nhận ra tôi thiếu tài năng và không hạnh phúc, họ đã từ bỏ ý định đó. Quan Bảng chỉ muốn có một con rể đạo đức tốt và không cần quá giỏi văn chương. Tôi thấy anh cũng nghiêm túc và có tri thức, nếu anh chịu khó học, chắc chắn sẽ có tiến bộ. Chúng ta có mối quan hệ thầy trò và cũng là bạn bè, nếu anh đồng ý, tôi sẽ giảng dạy cho anh. Dù anh không thông minh lắm, nhưng qua thời gian, anh cũng sẽ tiến bộ. Nếu anh đồng ý, tôi sẽ giới thiệu anh cho cô Điểm.”
Thợ cày rất vui mừng khi nghe những lời Trạng Quỳnh nói và đồng ý để Trạng Quỳnh dạy mình.
Hành trình học hành của thợ cày
Trạng Quỳnh yêu cầu thợ cày tìm một phòng học kín đáo, không cho ai biết Trạng Quỳnh đã ở đó. Trong những ngày tiếp theo, Trạng Quỳnh dạy thợ cày đọc và viết một số chữ, cùng với cách di chuyển, giao tiếp và viết chữ. Anh cũng yêu cầu thợ cày mua hai hòm sơn, bút và một số sách cổ để giải trí.
Không lâu sau đó, Trạng Quỳnh yêu cầu thợ cày tham gia lớp học văn ở trường quan Bảng. Mỗi khi có kỳ thi văn, thợ cày chỉ việc chép lại bài thi của anh. Nhờ điều đó, mọi bài của thợ cày đều được đánh giá cao.
Trạng Quỳnh còn nghĩ ra một phương pháp khác để giúp thợ cày tiến bộ hơn. Anh mời một người bạn thông minh về nhà để làm bạn học với thợ cày, nhưng vẫn giữ bí mật về sự hiện diện của Trạng Quỳnh.
Khi đến kỳ thi văn tiếp theo, Trạng Quỳnh viết cả hai bài thi và cho thợ cày chép lại. Quan Bảng khi chấm bài thấy rằng bài của bạn học cũng không đặc biệt, thậm chí có những câu hỏi không đúng. Khi so sánh, quan Bảng nhận ra rằng bài của thợ cày giống hệt với Trạng Quỳnh. Quan Bảng gọi thợ cày ra và hỏi, thợ cày từ chối ban đầu, nhưng sau cùng buộc phải thú nhận rằng thật ra đã nhờ Trạng Quỳnh viết hộ.
Từ đó, quan Bảng thật sự tin tưởng vào khả năng viết của thợ cày và coi anh ta như một người có tài và không kém Trạng Quỳnh. Tình cảm của quan Bảng dành cho thợ cày càng lớn hơn và ngợi khen anh ta về tài năng và phẩm hạnh vượt trội so với Trạng Quỳnh.
Phản bội và bài học cuối cùng
Một ngày nọ, thợ cày không đến trường học nữa. Người ta đồn rằng anh ấy đã bỏ học để sớm kết hôn. Khi quan Bảng nghe tin này, họ nhanh chóng sắp đám cưới cho con gái mình và thợ cày.
Trạng Quỳnh biết rằng quan Bảng đã sắp đặt một âm mưu, vì vậy anh yêu cầu bố mẹ thợ cày mang lễ vật tới xin hỏi. Cả quan Bảng và Thị Điểm đều rất hài lòng với cuộc hôn nhân này. Trạng Quỳnh giục thợ cày đề nghị kết hôn ngay, để tránh mất cơ hội.
Gần ngày cưới, Trạng Quỳnh yêu cầu thợ cày chặt cái cày thành từng khúc nhỏ rồi bỏ vào hai hòm sơn và khóa chúng. Trạng Quỳnh nói: “Tôi có việc phải đi xa vài tháng, không thể tham dự đám cưới anh. Nhưng tôi có một số lời khuyên quan trọng, anh phải nhớ: Khi về sau cưới vợ, hãy giữ vẻ nghiêm túc, nếu vợ không giỏi văn chương, hãy cố gắng khuyên cô ấy tìm cách cải thiện, nếu không, hãy giả vờ như không thấy. Cẩn thận đừng để lộ “dốt” ra ngoài!”
Thợ cày đồng ý và hứa hẹn.
Thị Điểm lúc đó mới tung ra: “Anh thợ cày đã biết Trạng Quỳnh chưa? Còn nhớ câu ‘…long vẫn hoàn long’ không?”
Thợ cày phải thú nhận rằng từ đó anh mới biết rằng người hướng dẫn của mình chính là Trạng Quỳnh.
