Sơ Đồ Tư Duy: Hướng Dẫn Vẽ và Áp Dụng

I. Thu Thập Thành Phần Quan Trọng

Như đã đề cập trước đây, Sơ đồ Tư duy được tạo ra bằng cách sử dụng các từ khóa. Điều này giúp tiết kiệm rất nhiều thời gian cho bạn. Chỉ cần có các từ khóa, bạn đã có thể hiểu được toàn bộ nội dung mà bạn muốn ghi nhớ. Vậy từ khóa là gì? Làm sao để xác định từ khóa trong một đoạn văn bản? Dưới đây là một ví dụ để bạn tham khảo:

Ban đầu, hãy đọc đoạn văn bản sau:

“Suốt từ lâu, người ta biết rằng bộ não của con người có thể chia thành hai phần: não trái và não phải. Người ta cũng biết rằng não trái điều khiển phần bên phải của cơ thể, trong khi não phải điều khiển phần bên trái cơ thể. Ngoài ra, người ta cũng đã phát hiện ra rằng sự hư tổn của não trái sẽ gây tê liệt nửa phần bên phải cơ thể, và sự hư tổn của não phải sẽ gây tê liệt nửa phần bên trái cơ thể.”

Theo cách viết và học truyền thống, bạn sẽ phải thuộc lòng đoạn văn đó hoặc đọc đi đọc lại nhiều lần để ghi nhớ thông tin. Tuy nhiên, trong đoạn văn đó có rất nhiều từ không cần thiết. Nếu bạn loại bỏ những từ đó và chỉ tập trung đọc từ khóa, bạn vẫn có thể nắm được ý chính và tiết kiệm rất nhiều thời gian. Hãy so sánh 2 đoạn văn dưới đây:

1. “… não người chia làm hai phần … não trái không …phải … trái điều khiển phải … trái hư tổn, bên phải tê liệt … phải hư tổn, bên trái tê liệt …”

2. “Suốt từ lâu, người ta biết rằng bộ … của con … có thể được … thành hai phần … não trái và não phải … Người ta cũng biết rằng … phần … của cơ thể, trong khi đó, ngược lại, … phần … Bên cạnh đó, người ta cũng phát hiện rằng … bị … sẽ gây ra … bị … Tương tự, nếu … bị … sẽ khiến … bị …”

Sau khi đọc xong 2 đoạn văn trên, bạn sẽ nhận ra rằng trong đoạn văn thứ 1, dù ít từ ngữ hơn, vẫn mang đến toàn bộ thông tin. Trong khi đó, đoạn văn thứ 2, dù chứa hầu hết các từ ngữ trong đoạn văn gốc, lại không mang đến thông tin hữu ích.

Vì vậy, bước đầu tiên bạn nên đào sâu vào việc tập trung vào từ khóa. Chỉ cần nhớ từ khóa, bạn đã có thể nắm bắt toàn bộ nội dung cần truyền đạt. Cùng với đó, từ khóa cũng là một yếu tố quan trọng không thể thiếu trong Sơ đồ Tư duy. Bạn sẽ sử dụng các từ khóa đó để tạo Sơ đồ Tư duy cho chính mình.

II. Các Bước Tạo Sơ Đồ Tư Duy

Bước 1: Xác định từ khóa

(Bước này đã được hướng dẫn ở trên)

Bước 2: Vẽ chủ đề ở trung tâm.

• Trước tiên, sử dụng một tờ giấy trắng (không có ô) đặt ngang và vẽ chủ đề ở giữa tờ giấy. Sử dụng giấy trắng không có ô giúp bạn sáng tạo hơn và không bị ràng buộc bởi các ô vuông. Vẽ trên giấy ngang giúp bạn có không gian rộng hơn để phát triển ý tưởng.
• Vẽ chủ đề ở giữa tờ giấy và từ đó, phát triển các ý khác xung quanh nó.
• Bạn có thể tự do sử dụng các màu sắc bạn thích. Chủ đề trung tâm có thể là chữ hoặc hình vẽ, và nếu kết hợp cả hai thì càng tốt.
• Chủ đề trung tâm cần gây sự chú ý để dễ nhìn nhận vấn đề. Vì vậy, hãy vẽ chủ đề to như đồng xu 5000đ.

Bước 3: Vẽ các tiêu đề phụ (nhánh cấp 1)

• Tiêu đề phụ nên viết bằng CHỮ IN HOA và ở các nhánh dày để nổi bật.
• Tiêu đề phụ nên kết hợp với chủ đề trung tâm.
• Tiêu đề phụ nên được vẽ theo hướng chéo góc chứ không ngang, để dễ vẽ các nhánh phụ khác một cách dễ dàng hơn.

Bước 4: Vẽ các nhánh cấp 2, cấp 3, …

• Ở bước này, bạn vẽ nhánh cấp 2 liền kề nhánh cấp 1, nhánh cấp 3 liền kề nhánh cấp 2, và cứ tiếp tục như vậy để tạo sự liên kết.
• Nên vẽ các nhánh cong hơn là thẳng, để Sơ đồ Tư duy trông mềm mại và dễ nhớ hơn.
• Chỉ sử dụng từ khóa và hình ảnh trong mỗi nhánh. Mỗi nhánh chỉ sử dụng một từ khóa. Điều này giúp nối các từ khóa hiện có với các từ khóa mới và ý tưởng khác một cách dễ dàng.
• Sử dụng biểu tượng và viết tắt để tiết kiệm không gian và thời gian khi cần.
• Tất cả các nhánh của một ý nên xuất phát từ một điểm và có cùng màu sắc.

Minh hoạ một mẫu sơ đồ tư duy

Bước 5: Thêm hình ảnh minh họa

Ở bước này, hãy thực hiện trí tưởng tượng của bạn với việc thêm nhiều hình ảnh vào Sơ đồ Tư duy. Điều này giúp các ý quan trọng trở nên nổi bật hơn và giúp ghi nhớ tốt hơn. Não bộ của con người có khả năng tiếp thu hình ảnh tốt hơn chữ viết. Đừng quá lo lắng về khả năng vẽ của mình, hãy vẽ theo những gì bạn nghĩ, những gì bạn tưởng tượng. Đôi khi, những ý tưởng hài hước sẽ giúp bạn ghi nhớ lâu hơn.

Hình ảnh minh họa trong Sơ đồ Tư duy

III. Những Quy Tắc Khi Thực Hiện Sơ Đồ Tư Duy

Khi thực hiện một Sơ đồ Tư duy, hãy tuân thủ các quy tắc sau đây:

• Đừng suy nghĩ quá lâu, hãy viết liên tục. Nếu bạn dừng lại để suy nghĩ quá lâu về một vấn đề nào đó, suy nghĩ tiếp theo sẽ bị gián đoạn. Bạn có thể quên những vấn đề tiếp theo vì mải mê với vấn đề hiện tại. Vì vậy, triển khai ý tưởng một cách liên tục để duy trì sự liên kết.
• Không cần tẩy xóa hay chỉnh sửa.
• Viết tất cả những gì bạn nghĩ dù có ngớ ngẩn, ngu ngốc đến đâu. Đừng bỏ lỡ những ý tưởng đó. Đôi khi những ý tưởng có vẻ điên rồ lại là những ý tưởng độc đáo và sáng tạo mà bạn không ngờ đến.
• Sơ đồ Tư duy được vẽ, viết và đọc theo hướng từ trung tâm đi ra phía ngoài, sau đó theo chiều kim đồng hồ. Vì vậy, từ ngữ nằm bên trái của Sơ đồ Tư duy nên được đọc từ phải sang trái (bắt đầu từ phía trong và di chuyển ra ngoài).

Bạn đã sẵn sàng để thực hiện Sơ đồ Tư duy chưa?

Để bắt đầu vẽ Sơ đồ Tư duy, hãy chuẩn bị cho mình nhiều tờ giấy trắng khổ A4 hoặc lớn hơn, một bộ bút màu (nên sử dụng bút đầu nhọn). Bạn cũng có thể mua bút bi nhiều ngòi để không mất thời gian thay đổi bút nhiều lần, từ đó giúp việc vẽ diễn ra nhanh hơn.

(Nội dung trích từ sách Tôi Tài Giỏi, Bạn Cũng Thế – Adam Khoo)